**اثرات منفی دندان‌قروچه (براکسیسم)**

دندان‌قروچه یا براکسیسم یک عادت نادرست است که در آن فرد به طور ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم می‌فشارد یا آنها را روی هم می‌سابد. این مشکل اغلب در خواب رخ می‌دهد، اما ممکن است در بیداری نیز مشاهده شود. براکسیسم می‌تواند اثرات منفی قابل توجهی بر روی سلامت دهان و دندان و همچنین سلامت عمومی فرد داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علل، اثرات منفی و راه‌های مقابله با دندان‌قروچه خواهیم پرداخت.

### **علل دندان‌قروچه**

علل دندان‌قروچه به دو دسته علل فیزیکی و روانی تقسیم می‌شوند:

#### ۱٫ **استرس و اضطراب**
یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز دندان‌قروچه استرس و اضطراب است. بسیاری از افراد وقتی در شرایط پراسترس قرار می‌گیرند، بدون آنکه متوجه باشند دندان‌های خود را به هم فشار می‌دهند. استرس روزمره و نگرانی‌های مداوم می‌تواند این مشکل را تشدید کند.

#### ۲٫ **اختلالات خواب**
برخی اختلالات خواب مانند **آپنه خواب** یا **اختلالات تنفسی شبانه** می‌توانند باعث بروز دندان‌قروچه شوند. در این موارد، فک به طور غیرارادی در طول شب به هم فشار می‌آید.

#### ۳٫ **نابسامانی‌های دندانی**
تراز نبودن دندان‌ها یا وجود مشکلات ارتودنسی نیز می‌تواند به دندان‌قروچه منجر شود. زمانی که دندان‌ها به درستی روی هم قرار نگیرند، ممکن است فرد به طور ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم فشار دهد تا احساس راحتی بیشتری پیدا کند.

#### ۴٫ **عادات ناسالم**
عادات ناسالم مانند **مصرف کافئین، الکل** و **سیگار کشیدن** می‌توانند خطر دندان‌قروچه را افزایش دهند. این مواد محرک ممکن است باعث افزایش تحریک‌پذیری سیستم عصبی و در نتیجه فشردن دندان‌ها شوند.

#### ۵٫ **تأثیرات دارویی**
برخی داروها، به ویژه داروهای ضدافسردگی یا روان‌گردان، ممکن است به عنوان عوارض جانبی خود باعث بروز دندان‌قروچه شوند.

### **اثرات منفی دندان‌قروچه**

دندان‌قروچه می‌تواند تاثیرات منفی متعددی بر سلامت دهان، دندان و حتی سلامت عمومی فرد داشته باشد. برخی از این اثرات شامل موارد زیر است:

#### ۱٫ **آسیب به دندان‌ها**
یکی از شایع‌ترین اثرات منفی دندان‌قروچه، **آسیب به مینای دندان** است. فشردن مداوم دندان‌ها بر روی یکدیگر می‌تواند باعث ساییدگی مینای دندان و شکستگی دندان‌ها شود. همچنین، در موارد شدید، ممکن است دندان‌ها دچار ترک یا شکستگی شوند که نیاز به درمان‌های جدی مانند ترمیم یا حتی کشیدن دندان دارد.

#### ۲٫ **حساسیت دندان‌ها**
دندان‌قروچه می‌تواند باعث نازک شدن مینای دندان و نمایان شدن لایه‌های زیرین دندان شود. این وضعیت منجر به **حساسیت دندان‌ها** به سرما، گرما و مواد غذایی ترش و شیرین می‌شود.

#### ۳٫ **درد و ناراحتی در فک و صورت**
فشار ناشی از دندان‌قروچه به عضلات فک و صورت منتقل می‌شود و می‌تواند باعث **درد مزمن** در ناحیه فک، گردن و حتی شانه‌ها شود. این دردها معمولاً در صبح هنگام بیدار شدن از خواب بیشتر احساس می‌شوند. در موارد شدیدتر، ممکن است فرد دچار **اختلالات مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ)** شود که حرکت فک را دشوار و دردناک می‌کند.

#### ۴٫ **سردردهای مکرر**
افرادی که دندان‌قروچه دارند، اغلب از **سردردهای تنشی** رنج می‌برند. فشار مداوم بر عضلات فک و صورت می‌تواند به بروز سردردهای مزمن منجر شود. این سردردها به ویژه در ناحیه شقیقه‌ها و پیشانی احساس می‌شوند.

#### ۵٫ **مشکلات خواب**
دندان‌قروچه نه تنها برای فرد مبتلا بلکه برای افراد اطراف نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد. صدای ناشی از ساییدن دندان‌ها می‌تواند **کیفیت خواب** فرد و اطرافیان او را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به بیدار شدن‌های مکرر در طول شب شود. این مشکل می‌تواند در نهایت باعث **خواب ناکافی** و **خستگی روزانه** شود.

#### ۶٫ **آسیب به لثه‌ها**
دندان‌قروچه می‌تواند باعث ایجاد **فشار بر لثه‌ها** و در نتیجه، تحریک و التهاب آنها شود. در موارد شدید، ممکن است لثه‌ها دچار عفونت یا مشکلات جدی‌تری مانند **عقب‌نشینی لثه** شوند که به مرور زمان خطر از دست دادن دندان‌ها را افزایش می‌دهد.

### **راه‌های مقابله با دندان‌قروچه**

مقابله با دندان‌قروچه نیازمند شناسایی علت اصلی و اتخاذ راهکارهای درمانی مناسب است. برخی از روش‌های موثر برای کاهش و درمان دندان‌قروچه عبارتند از:

#### ۱٫ **محافظ دندان شبانه**
یکی از روش‌های رایج برای محافظت از دندان‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از دندان‌قروچه، استفاده از **محافظ دندان شبانه** است. این محافظ‌ها که به صورت سفارشی توسط دندانپزشک تهیه می‌شوند، جلوی فشار زیاد بر دندان‌ها را می‌گیرند و از سایش و شکستگی آنها جلوگیری می‌کنند.

#### ۲٫ **مدیریت استرس**
از آنجا که استرس یکی از عوامل اصلی دندان‌قروچه است، یادگیری روش‌های **مدیریت استرس** می‌تواند کمک بزرگی به کاهش این عادت کند. تکنیک‌های **مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی** و **ورزش‌های آرام‌بخش** می‌توانند به کاهش اضطراب و تنش‌های روزانه کمک کنند.

#### ۳٫ **درمان‌های رفتاری**
برخی افراد ممکن است نیاز به **درمان‌های رفتاری** مانند **رفتاردرمانی شناختی (CBT)** داشته باشند. این روش‌ها به فرد کمک می‌کند تا از عادت دندان‌قروچه خود آگاه شود و به مرور زمان آن را کنترل کند.

#### ۴٫ **اصلاح مشکلات دندانی**
اگر دندان‌قروچه به دلیل نابسامانی‌های دندانی به وجود آمده باشد، ممکن است نیاز به **درمان‌های ارتودنسی** یا ترمیم دندان‌ها باشد. این کار می‌تواند به بهبود تراز دندان‌ها و کاهش فشارهای غیرضروری کمک کند.

#### ۵٫ **پرهیز از محرک‌ها**
کاهش یا قطع مصرف **محرک‌هایی** مانند کافئین و الکل به ویژه قبل از خواب می‌تواند به کاهش دندان‌قروچه کمک کند. همچنین، کاهش مصرف سیگار نیز توصیه می‌شود.

#### ۶٫ **دارو درمانی**
در برخی موارد، دندانپزشکان یا پزشکان ممکن است برای کاهش تنش‌های عضلانی و کاهش دندان‌قروچه **داروهایی** مانند **شل‌کننده‌های عضلانی** تجویز کنند. این داروها به ویژه قبل از خواب می‌توانند به آرامش عضلات فک کمک کنند.

### **نتیجه‌گیری**

دندان‌قروچه یا براکسیسم یکی از عادات نادرست است که می‌تواند اثرات منفی بسیاری بر سلامت دهان و دندان و همچنین سلامت عمومی داشته باشد. این عادت ممکن است باعث آسیب‌های جدی به دندان‌ها، فک و عضلات صورت شود. با شناسایی علت‌های اصلی و اتخاذ روش‌های مناسب برای درمان، می‌توان از اثرات مخرب این عادت جلوگیری کرد. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان از دندان‌قروچه رنج می‌برید، مشورت با یک دندانپزشک یا متخصص سلامت روان می‌تواند اولین قدم موثر برای مقابله با این مشکل باشد