پروتز متحرک نوعی از پروتز است که در دهان ثابت نبوده بیمار قادر به خارج ساختن و جایگذاری مجدد است.
در این بحث ۲ نوع رایج پروتز متحرک را بررسی می نماییم.
اگر بیمار کلیه دندانها را از دست داده باشد درمان انجام شده دست دندان یا پروتز کامل نامیده میشود.در غیر اینصورت درمان انجام شده پروتز پارسیل متحرک نامیده خواهد شد.
پروتز کامل یا دست دندان
چنانچه بیمار کلیه دندانهایش را از دست داده باشد وضعیتی شبیه آنچه در تصویر دیده میشود ایجاد خواهد شد.در این شرایط دندانپزشک طی چند مرحله قالبگیری الگویی بسیار نزدیک به ابعاد و اندازه های فک بیمار می سازد.سپس تلاش خواهد کرد تا با تنظیم این الگو با شرایط صورت و دهان بیمار وضعیت طبیعی را برای لابراتوار شبیه سازی کند و در نهایت دندان مصنوعی ساخته خواهد شد. ساخت دندان مصنوعی بر سه عنوان استوار است:حداکثر گسترش،تطابق لبه ای و حداقل فاصله بین دندان مصنوعی و لثه بیمار. با توجه به این مباحث دلیل وسواس و دقت زیاد در مراحل قالبگیری مشخص می شود و باید این مراحل متعدد و دشوار را به حساب انجام دقیق درمان گذاشت.
پروتز پارسیل متحرک
چنانچه تعدادی از دندانهای بیمار قابل نگهداری باشند و از سویی دندانهای باقیمانده هم برای ساخت پروتز ثابت قابل استفاده نباشند یا به هردلیلی (مثلاً دلایل اقتصادی) تمایل به درمان پروتز ثابت نداشته باشد پروتز متحرک پارسیل مدنظر قرار می گیرد.در این روش پروتزی برای بیمار ساخته می شود که از سویی به دندانهای موجود بیمار تکیه دارد و از سوی دیگر بر لثه های بیمار متکی است. یکی از بزرگترین مشکلات پروتز کامل که عدم ثبات و لقی دست دندان است در این نوع از پروتز متحرک کمتر است.
این نوع از پروتز چهارچوب و داربستی دارد که عموماً از فلز یا آکریل دندانپزشکی ساخته می شود.شایان ذکر است از آنجا که این درمان اغلب در بیمارانی بکار می روند که دندانهای مناسبی ندارند معمولاً تلاش بر آن است که این پروتز به نحوی آماده شود که در صورت از دست رفتن یک یا چند دندان بیمار امکان افزودن آنها به پروتز بیمار وجود داشته باشد.